هزاران کولبر هر روز کالاهایی را از کردستان عراق وارد خاک ایران می کنند تا بتوانند شکم خانواده هایشان را سیر کنند.
این فعالیت ها عمدتا توسط حلقه های ثروتمند قاچاق سازمان دهی می شود که در تهران و شهرهای بزرگ ساکن هستند.
قاچاق کالا از طریق مرزهای ایران یک تجارت بسیار بزرگ به شمار می رود. بر اساس برآوردهای انجام شده، کولبران هر سال 3.6 میلیارد دلار کالا وارد کشور می کنند. هرچند این رقم قابل توجه به نظر می رسد، اما برخی کارشناسان می گویند رقم مذکور تنها حدود 30 درصد از ارزش کل کالاهایی است که بدون پرداخت عوارض گمرکی وارد کشور می شود.
بخش عمده درآمد حاصل از قاچاق کالا به ایران نه عاید کولبران، بلکه تجار بزرگی می شود که در تهران و دیگر شهرهای بزرگ ایران مستقر هستند و قاچاق کالا برای آنها ارزان تر از واردات قانونی کالا به کشور تمام می شود. در حالی که قاچاق موجب آسیب دیدن تولید داخل و ایجاد رقابت نامتوازن می گردد، اما دولت ایران هنوز به شکل جدی با ان مقابله نکرده است.
نمایندگان استان های مرزی ایران معتقدند، دولت در حل مشکل قاچاق کالا جدی نیست. آنها می گویند، برای حل این مشکل دولت ایران باید اقدام به ایجاد مناطق آزاد اقتصادی در مناطق هم مرز با کردستان عراق نماید تا کولبران بتوانند فرصت های شغلی پایداری بیابند. اما به گفته محسن بیگلری، یکی از اعضای مجلس ایران از استان کردستان، یکی از چالش های کشور در مناطق مرزی، دشواری در جذب سرمایه گذاران است.
یکی از دلایل اصلی ای که مردم در مناطق مرزنشین به کولبری روی می آورند، نرخ بالای بیکاری در این مناطق است. در حالی که دولت ایران می گوید نرخ رسمی بیکاری امسال 12.6 درصد بوده، اما برخی نمایندگان استان های مرزی ادعا می کنند که نرخ واقعی بیکاری در حوزه های انتخابیه آنها به حدود 40 تا 50 درصد می رسد.
آذربایجان غربی از جمله استان‌هایی است که کولبران زیادی در مرزهای جنوبی این استان شامل پیرانشهر و سردشت فعالیت دارند.
طبق برآوردها حدود 16 هزار کولبر درمرزهای ایران با اقلیم کردستان عراق و در شهرستان‌های پیرانشهر و سردشت به فعالیت مشغول هستند اما هزاران کولبر دیگر نیز در سایر استانها از جمله کردستان فعالیت می‌کنند.
