ابعاد رو به گسترش مرگ کارگران در محیط کار
(از هر سه کارگر ساختمانی، تنها یک نفرِ آنان به سن بازنشستگی میرسد)
عزیز آجیکند
در ایران به طور میانگین روزانه ٥ کارگر بعلت فقدان ایمنی و عدم وجود امکانات مناسب در محیط های کار، جان خود را از دست می دهند. براساس داده های مرکز آمار و وزارت کار، در سال گذشته ٩ هزار و ٩٩٦ کارگر دچار حادثه شده اند که از این تعداد ٦٧٨ نفر جان خود را از دست داده اند.
طی بررسی گزارش های کارگری منتشر شده در ١٢ ماه اخیر مرگ دست کم ٨٥١ کارگر در این مدت در پی حوادث کار ناشی از فقدان ایمنی محیط یا شرایط کار توسط رسانه‌ها یا سازمانهای فعال در این حوزه مخابره شده است. علاوه بر ٨٥١ حادثه منجر به فوت، تعداد ١٤٦٥ مورد مصدومیت ناشی از حوادث کار نیز به همین ترتیب توسط رسانه‌ها مخابره و توسط بخش آمار این نهاد گردآوری شده است. سازمان پزشکی قانونی ایران اعلام کردە است که ١٥ هزار و ٩٩٧ نفر در ١٠ سال گذشته (١٣٨٧ تا ١٣٩٧)، در حوادث ناشی از کار جان خود را از دست دادند که ١٥ هزار و ٧٦٧ نفر از این افراد مرد و ٢٣٠ نفر زن بوده اند. بدین معنی که به طور متوسط در ده سال گذشته سالانه ١٦٠٠ نفر بر اثر حوادث کار جان خود را از دست داده‌اند. بر اساس این آمار در حوادث کار عمده علت مرگ افراد سقوط از بلندی است. در ده سال گذشته ٤١.٥ درصد از کل تلفات حوادث کار ده ساله را کسانی که بر اثر سقوط از بلندی جان خود را از دست داده‌اند؛ در بر می‌گیرد.
در ایرانِ ادامه ی قربانی شدن کارگران در محل های کار، به یک معضل جدی برای طبقه کارگر تبدیل شده است. حوادث و نیز بیماری های ناشی از عدم رعایت بهداشت محیط کار پس از تصادفات رانندگی دومین عامل مرگ و میر در ایران بشمار می آیند. نود درصد از قربانیان اینگونه سوانح تحتِ پوشش سازمان تأمین اجتماعی نیستند. در این میان، کارگران ساختمانی بیش از سایر بخش های دیگردر معرض خطر و آسیب دیدگی قرار دارند. طبق آمار انتشار یافته، در بخش ساختمان سازی سالانه حدود پانزده هزار حادثه بوقوع می پیوندد.آمارهای “سازمان تأمین اجتماعی، و مرکز آمار ایران ” حاکی از آن هستند که، از هر سه کارگر ساختمانی، تنها یک نفرِ آنان به سن بازنشستگی میرسد و دو نفر دیگر، اگر شانس بیاورند و از مرگ رهایی یابند، معلول و از کار افتاده می شوند.لازم به ذکر است، اعتراضات کارگرانِ این رشته جهت پرداخت حق بیمه، و یا تهیه ی ابزار و تجهیزات ایمنی، به دلائلی از جمله پراکنده بودن، ممانعت از متشکل شدن در تشکل های مستقل و طبقاتی، و همچنین خارج بودن آنها از شمول قانونِ کار ضد کارگری رژیمِ اسلامی، تا کنون دستاورد چندانی در پی نداشته است.
آنچه روشن است، در اکثر محیط های کار و تولیدِ کشور سطح استانداردهای ایمنی بسیار نازل است و همواره خطر مرگ، مصدومیت و نقص عضو، و یا ابتلاء به انواع بیماری های مهلک و کشنده، جان و حیات کارگران را تهدید می کند. با این وجود مدیران و مسئولینِ دوائر ذیربط هر حادثه ای در کارگاهها، کارخانه ها و دیگر مراکز کار را به سهل انگاری و بی احتیاطی کارگران ربط می دهند، و نه به فقدان اسباب و ادوات ایمنی و یا غیر استاندارد بودن محل های کار و فشارهای مضاعف کار که به خستگی و بهم ریختن حواس و تعادل فکری کارگران می انجامد. سیاستِ عدم توجه نهادها و سازمانهای رژیم به نا امنی محل های کار و تولید همانند استثمار شدید کارگران از طریق افزایش ساعات کار، ارزان نگهداشتن نیروی کار، تسهیل زمینه های اخراج و بیکار سازی، قراردادهای بردگی آور، و تحمیل کلیه ی بی حقوقی های موجود به کارگران، در خدمت منافع سرمایه داران و کارفرماها قرار دارد. از سوی دیگر سود پرستی، حرص و آز، و زیاده طلبی صاحبکاران و کارفرمایان در هر دو بخش خصوصی و دولتی، اجازه نخواهد داد تا محیطی امن برای کارگران و مزدبگیران تعبیه و آماده گردد.
در حقیقت دولت جمهوری اسلامی و کارفرمایان به سادگی و بدون فشار مبارزه متحدانه کارگران حاضر نیستند بخشی از ارزش اضافه و سودی را که محصول رنج و تلاش کارگران می باشد به تأمین ایمنی مراکز کار و زحمت در ایران اختصاص دهند. بارها و بکرات مشاهده شده، آنها با هزار دوز و کلک، و البته با همکاری بی دریغ بازرسان وزارت کار، از زیر بار مسئولیت ایمن سازی محیط های کار، فرار کرده اند. تأمین ایمنی در محیط های کار، بالا رفتن سطح دستمزدها در حد یک زندگی مرفه و انسانی، برچیده شدن قراردادهای موقت و سفید امضاء، امنیت شغلی، بیمه ی بیکاری مکفی، و غیره از مطالبات بسیار با اهمیت جنبش کارگری است. تحقق این خواسته ها به ایجاد تشکلهای توده ای کارگری در مراکز مختلف از جمله در مراکز صنعتی، کوشش های مجدانه پیشروان و فعالینِ سوسیالیست و رادیکال جنبش کارگری ایران در راستای راه اندازی و سازماندهی اعتراضاتِ متشکل و متحدانه، و تداوم مبارزات کارگران بر سر چنین مطالبه مهمی، بستگی دارد.
منبع: شماره ١٠١ نشریه سوسیالیسم امروز
٤ خرداد ١٣٩٨
٢٥ می ٢٠١٩
