بنابر گزارش‌ها از ایران، در دو روز گذشته شمار دیگری از فعالان و دانشجویان بازداشت شده‌اند.

محمد آقازاده، روزنامه‌نگار، با انتشار یادداشتی اعلام کرد مأموران امنیتی صبح پنج‌شنبه فرزندش را بازداشت کرده‌اند. آقای آقازاده در کانال تلگرامی‌اش پسر خود را مترجم و فیلمساز معرفی کرده و تأکید کرده است او از روز جمعه از خانه خارج نشده بود.

همچنین «کمپین حقوق بشر در ایران» از بازداشت شماری از دانشجویان و فعالان دانشجویی، از جمله احسان محمدی، سینا عمران، و همچنین ادامه بازداشت دانشجویان نزدیک به دراویش گنابادی، از جمله کسری نوری، مهدی آزادبخت و فائزه عبدی‌پور خبر داده است.

«مرکز دموکراسی و حقوق بشر کردستان» نیز از بازداشت دو خبرنگار در شهر ایلام، یک خبرنگار در کرمانشاه و یک فعال رسانه‌ای دیگر در ارومیه خبر داده و اتهام آنها را «پوشش خبری اعتراضات اخیر» ذکر کرده است.

ادامه بازداشت‌ فعالان مدنی، دانشجویان و خبرنگاران در حالی ست که محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران، روز چهارشنبه بازداشت‌شدگان روزهای اخیر را «آموزش‌دیده ضدانقلاب و منافقین» خوانده بود.

مقام‌های جمهوری اسلامی شمار بازداشت‌شدگان اعتراض‌های اخیر را بیش از یک‌هزار تن اعلام کرده‌اند. اما منابع غیررسمی می‌گویند تعداد بازداشت شدگان بیشتر از میزانی است که به صورت رسمی اعلام شده است.

ادامه اعتراضات در ایران همزمان با گسترش دامنه واکنش‌های بین المللي
تصاویر منتشر شده در شبکه های اجتماعی حاکی از ادامه تجمع های اعتراضی در نقاط مختلف ایران در طول چهارشنبه شب است.
محدودیت دسترسی به شبکه های اجتماعی و اینترنت موبایل از زمان شروع اعتراضات شدیدتر شده است و اخبار مربوط به اعتراضات به کندی و با تاخیر منتشر ميشود.

به دنبال فراخوان در بسیاری از شهرهای ایران جهت برگزاری تظاهرات علیه جمهوری اسلامی، علیرغم وجود ممنوعیت‌های اعمال‌شده از سوی حکومت، شمار زیادی از مردم در نقاط مختلف به خیابان آمده و خواستار سرنگونی نظام جمهوری اسلامی شدند. در هفتمین روز از اعتراضات و تظاهرات سراسری ضد جمهوری اسلامی، هزاران نفر در شهرهای مختلف از جمله “تهران، سنندج، سمنان، ابهر، بوکان، نجف آباد، همدان، رشت، رفسنجان، شیراز، زاهدان، مشهد، خرم آباد، بهشهر، کازرون، سبزوار، زرین شهر، ایرانشهر، ملایر، اردبیل، کاشان، هشتگرد، دزفول ساوه نسیم شهر، یزد، شاهین شهر، کرمان، ارومیه، قهدریجان، یاسوج، قائم شهر، شهرکرد،قزوین، تویسرکان، درود، فسا، بوشهر، نیشابور، تبریز، قم، کرج رباط کریم، اصفهان، بروجرد، کرمانشاه، ایذه، اسلام شهر، مسجد سلمیان، بم، تربت حیدریه، ورامین، پاکدشت، شاهرود، آستارا، بندرعباس، مرودشت، شهرضا، اندیمشک، اهواز، بابل، تاکستان، خمینی شهر، بندرانزلی، لاهیجان، دهلران، شادگان خوزستان، مازندران، مهاباد، اسلام‌آباد غرب، لنجان، بانه، نوشهر و برخی از شهرهای دیگر با برگزاری تظاهراتهایی گسترده، علیه کلیت نظام جمهوری اسلامی اعتراض کردند. شعارها در هفتمین روز تظاهرات سراسری همچنان رادیکال بود و کلیت نظام را نشانه رفته بود. خبرهای رسیده حاکی است که در جریان این تظاهراتها شمار زیادی از ماموران انتظامی و نظامی رژیم با حمله به تجمع کنندگان سعی در متفرق کردن آنان داشتند. اما تظاهر کنندگان با مقاومت در برابر ماموران سرکوبگر رژیم و سردادن شعارهایی همچون، “مرگ بر دیکتاتور”، “سید علی حیا کن، مملکت رو رها کن”، “مرگ بر ستمگر”، “نان، کار، آزادی”، “زندانی سیاسی آزاد باید گردد”، “مرگ بر بسیجی”، “سرنگون باد خامنه ای”، “زندە باد شورش گرسنگان”، “زنده باد عدالت اجتماعی” و برخی شعارهای دیگر به اعتراضات خود ادامه دادند. گزارشات حاکی است که معترضان در گوهردشت از ساعت 5 بعدازظهر با برافروختن آتش، خود را برای رویارویی با نیروهای انتظامی آماده کردند. در خرم‌آباد با فرارسیدن شب، جمعیت انبوهی در خیابان‌ها با سردادن شعار “سید علی حیا کن، مملکت رو رها کن” به راه افتادند. بنابه خبرهای دریافتی از مریوان، دکل صدا و سیمای جمهوری اسلامی در این شهر، از سوی معترضان بە آتش کشیدە شد. همچنین خبرهای تأیید نشده‌ای از درگیری بین نیروهای انتظامی با معترضان در خرم‌آباد در شبکه‌های اجتماعی بازتاب یافته است. گزارش‌های رسیده از تهران حاکی از این است که نیروهای امنیتی و پلیس ضد شورش در خیابان‌های پایتخت مستقر شده‌اند و فضای شهر را کاملاً امنیتی کرده‌اند. گفتنی است، در پی شش روز اعتراض‌های ضدحکومتی در ایران، روز چهارشنبه ۱۳ دی طرفداران حکومت در شهرهای ایران راهپیمایی کردند. در جریان این تظاهراتهای حکومتی، طی اقدامی فرییکارانه عوامل رژیم برای کم رنگ نشان دادن اعتراضات ضد حکومتی، اقدام به برپایی راهپیمایی نمایشی در حمایت از خامنه ایی نمودند.

بازتاب اعتراضات ایران در رسانه‌های بین‌المللی

در ادامه بازتاب و تشریح نا آرامیهای اخیر ایران رسانه‌های خارجی توجه خود را به آرایش و صنف معترضان خیابانی و نتایج ماجراجویی‌های جمهوری اسلامی در منطقه معطوف کرده اند.

روزنامه واشنگتن پست می نویسد که مردم معترض در خیابانها، بر خلاف اعتراضات ۸۸، بیشتر از قشر فقیر جامعه هستند که احساس می کنند از طرف نخبگان فاسد نادیده گرفته می شوند.

این گزارش می افزاید، حتی این اعتراضات تفاوت چشمگیری با جنبشهای پوپولیستی سال ۲۰۱۶ آمریکا و اروپا دارند.

واشنگتن پست می نویسد که شاید این قیام فقرا نتواند جمهوری اسلامی را سرنگون کند، اما نشان می دهد که ایران اکنون هزینه ماجراجویی‌های انقلابی خود در خاورمیانه را در خود کشور می پردازد و اکنون بر خلاف اعتراضات ۸۸ با روشنفکران و قشر متوسط شهرنشین مواجه نیست، بلکه آتش این اعتراضات از لایه عمیقتر و گسترده تری فوران می کند و سرکوب آن می تواند نتیجه معکوس داده و شدت اعتراضات را بالا ببرد.

 قیام اخیر در مقیاس کل کشور گسترده است، دولت سردرگم شده و نیروهای امنیتی کند عمل کرده اند. «این اعتراضات از دل مستضعفین و محرومان برخاسته است، اگرچه حضور طبقه متوسط شهرنشین نیز مشاهده می شود».

این روزنامه می نویسد که «معترضان ایران نشان دادند که کشور با مشکلات عمیق ساختاری و سیستم اقتصادی فاسدی دست به گریبان است که عمدتا تحت سلطه سپاه پاسداران است که قابل ترمیم نیست».

واشنگتن پست به تحقیقات موسسه «نظرسنجی ایران» در تورونتو اشاره کرده که ۵۴ درصد شرکت کننده‌ها گفته اند «وضعیت معیشتی قابل تحمل نیست و به سختی میگذرد».

سال گذشته موسسه «گالوپ» گزارش داد که ایران از لحاظ شاخص تجربه منفی، بعد از عراق و سودان در سومین جایگاه قرار دارد. این شاخص بر اساس مولفه هایی مانند میزان استرس، خشم، ناراحتی، اضطراب و دردهای روانی تعیین می شود که مردم در زندگی روزمره خود تجربه می کنند.

این گزارش می افزاید که مردم، حسن روحانی، رئیس جمهور اعتدال گرا را انتخاب کردند که نتیجه تفاهم هسته‌ای و لغو تحریمها را ببینند، اما انتظارات معشیتی مردم و اقتصادی کشور برآورد نشد و نهایتا معترضان خشمگین به خیابانهای ریختند و نوک حملات خود را بر خطوط قرمزی مانند علی خامنه‌ای رهبر ایران و قاسم سلیمانی فرمانده نیروهای سپاه قدس متوجه کردند.

واشنگتن پست در گزارش دیگری با استناد به گزارش «نیویورک تایمز» می نویسد که میزان بیکاری در میان جوانان که نیمی از جمعیت ایران را تشکیل می دهند، حدود ۴۰ درصد است و آمارهای رسمی نشان می دهد که ۹۰ درصد کسانی که در اعتراضات خیابانی بازداشت شده اند، زیر ۲۵ سال سن دارند.

دنیس راس: نباید خاموش نشست

در همین زمینه دنیس راس نماینده سابق آمریکا در امور خاورمیانه نیز طی مقاله‌ای برای نشریه «فارین پالیسی» (سیاست خارجی) می گوید که ماجراجویی‌های ایران در خارج به خشم ملت در داخل کشور دامن زده است.

وی می گوید که ظاهرا رهبران ایران در منطقه دست بالا را گرفته اند. آنها کمک کردند تا رژیم بشار اسد در سوریه باقی بماند، حزب الله در لبنان تقویت شود، شبه نظامیان شیعه عراق بر کوس پیروزی بدمند و به ابزاری برای فشار ایران به دولت مرکزی عراق تبدیل شوند، سلاحها و موشکلهای ایران به حوثی‌های یمن می رسد و قاسم سلیمانی فرمانده نیروهای قدس به نظر می رسد که در خط مقدم جهان عرب ایستاده است تا بگوید که ایران و متحدین آن غیر قابل شکست هستند. اما اعتراضات اخیر ایران نشان داد که جمهوری اسلامی هزینه همه این ماجراجویی‌ها را در داخل ایران می پردازد.

وی می نویسد که مقامات ایران، از جمله خامنه‌ای و مشاورش علی اکبر ولایتی بر این عقیده بودند که ایران جبهه جنگ را به آنسوی مرزهای خود در سوریه و عراق و لبنان کشانده و منطقه مقاومتی به رهبری جمهوری اسلامی تشکیل داده است.

آقای راس در ادامه به شروع اعتراضات در مشهد اشاره کرده و می نویسد که به سرعت دامنه اعتراضات به شهرهای دیگر کشور کشیده شد و نه تنها طبقه متوسط شهرنشین، بلکه طبقه‌های پایین و محروم جامعه به خیابانها ریختند و نوک حملات خود را متوجه فساد اقتصادی کردند و شعارهای مرگ علیه دیکتاتور سر دادند که به خامنه‌ای بر می گردد. وی می نویسد که شعار «نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران» نیز نشان دهنده اعتراض مردم به ماجراجویی جمهوری اسلامی در منطقه بود.

وی به اوضاع نابسامان اقتصادی کشور و کاهش یارانه ها، از جمله نان اشاره کرده و می نویسد که طبقه محروم جامعه به شدت از این وضعیت آسیب دیده اند. آقای راس می نویسد که مدیریت اشتباه اقتصادی در ایران که نیمی از تولید ناخالص داخلی کشور در سلطه سپاه و بنیادهای مذهبی قرار دارد نیز وضعیت اقتصادی کشور را در تیر رس انتقادات قرار داده است. بگفته وی محقق نشدن خواسته‌های معشیتی مردم از منافع لغو تحریمها بر اعتراضات دامن زده است. وی می گوید که برخی مردم شعارهایی درباره همه پرسی، مانند آنچه در ابتدای انقلاب اسلامی رخ داد، سر می دهند.

راس در ادامه می افزاید که مقیاس اعتراضات جاری بعد از حوادث ۸۸ که با بازداشت گسترده فعالین سیاسی مواجه شد و رهبران آن هنوز هم در بازداشت خانگی هستند بی‌سابقه است. بگفته وی، یکی از دلایلی که خامنه‌ای با پیروزی روحانی در انتخابات و تفاهم هسته‌ای موافق کرد، همان اعتراضات سال ۸۸ بود. وی به موضع دولت باراک اوباما در آن زمان اشاره کرده و می نویسد که درسی که باید از سیاست خارجی آمریکا در آن زمان گرفت، این است که واشنگتن نباید در قبال این اعتراضات خاموش باشد. اگرچه دولتهای اروپایی مانند فرانسه و آلمان تاکنون سکوت اختیار کرده اند، اما دولت ترامپ تلاش دارد تا آنها را تشویق کند که چشم به وضعیت حقوق بشر در ایران نبندند.

بگفته وی، تخمین زده می شود که ایران تنها برای حزب الله لبنان سالانه ۸۰۰ میلیون دلار کمک مالی می کند و هزینه نگه داری دولت بشار اسد برای ایران نیز به چندین میلیارد دلار رسیده است.

راه خاموش کردن اعتراضات: گوش دادن به مردم

روزنامه گاردین نیز طی گزارشی می نویسد که دولت ایران تنها زمانی می تواند راه خاموش کردن اعتراضات را بیابد که راه گوش دادن به آن را یافته باشد، اما فعلا مقامات ایران بجای پاسخ گویی، تلاش خود را متوجه متهم کردن دولتهای خارجی و رقبای منطقه‌ای خود در اوضاع داخلی کشور کرده اند.

این گزارش می افزاید که اعتراضات از شهری شروع شد که دو چهره قدرتمند از جناح رقیب روحانی، امام جمعه مشهد (علم الهدی) و رقیب انتخاباتی وی (ابراهیم رئیسی) که متولی آستان قدس رضوی است، حضور دارند، اما به سرعت این اعتراضات در بیش از ۲۰ شهر کشور کشیده شد.

گاردین می افزاید که لغو تحریمهای غرب تاثیر آنی بر اقتصاد کشور نداشت، تلاشهای روحانی برای اصلاح سیستم بانکی با مخالفت جناحهای اصولگرا و امنیتی مواجه شد که از زیان خود می ترسیدند. «رقبا برادر معاون اول روحانی را بازداشت کردند و برادر خود وی را نیز تهدید به تعقیب قضایی کرده اند و نهایتا رئیس جمهوری بجای اصلاحات عمیق ساختاری، تن به اقدامات کوچکی مانند افزایش مالیات بر تجارت خارجی داد.