ئه مرۆ خه لکی کوردوستان به خرۆشه وه رویان ڵه سه ندوقه کانی ده نگدان کرد تا به بڵێ چاره ونوسی خۆیان دیاری که ن ، ئێوه ئه م خرۆشانه چۆن ده بین و چۆن هه لیده سەنگێنن؟
کمال علیدوست: بەڵێ وایە، پێشوازیی خەڵکی کوردستان لە بانگەوازی حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ بەشداری کردن لە پڕۆسەی گشتپرسیی یان ڕێفڕاندۆمدا گەرم و گوڕ و بەرین بوو، بەو شێوەی کە چاوەڕوان دەکرا. ئاکامی کۆتایی ڕێفڕاندۆم و دانی بە ڕێژەی نزیک بە 93% دەنگی بەشداربووان بە “بەڵێ” بۆ سەربەخۆیی، سەلمێنەری ئەو ڕاستییەیە کە سەربەخۆییخوازیی لە باشووری کوردستان بنەما و پێشینەیەکی مێژوویی هەیە و گونجاوترین وەڵام بەو دەنگۆ و گومانانە بوو، کە پێیان وابوو ئەمە وەڕێخستنی سێناریۆیەکی دەستکردی بێبنەمای حیزبە دەسەڵاتدارەکان و لە سەرووی هەموویانەوە سەرۆک بارزانییە.
به بروای ئێوه ئاڵوگۆره کانی دوایی ڵه ناوچه که چۆن ده بن و هه ره شه کانی وڵاتانی ئێران و تورکیه و عێراق چه نده ڵه سه ر ئه م به شه ی کوردوستان کارگیریان ده بێ؟
کمال علیدوست: پێشبینی کردنی سەرجەم ئاڵ و گۆڕەکان دیارە کارێکی ئاسان نییە، بەڵام یەک ڕاستیی هەیە، ئەویش ئەوەی کە پارسەنگیی هێز، بە ڕاگەیاندنی دەوڵەتێکی سەربەخۆیی کوردیی، لە ڕۆژهەڵاتی ناویندا ئەگۆڕێ. لەبیرمان نەچێت کە گەلی کورد خاوەنی پۆتانسییەل و هێزێکی گەورەی مرۆییە، چونکە ئێمە چارەنووسی نەتەوەیی خۆمانمان هەردەم پێکەوە بینیوە و جیاییمان لە نێوان باکوور، باشوور، ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوادا نەکردووە، نەیارانی گەلی کوردیش ئەوە زۆر باش ئەزانن. شادی و خۆشی دەربڕینی بەرین و ئاشکرای کۆمەڵانی خەڵک لە پاش پڕۆسەی گشتپرسی و ڕێفڕاندۆم، بە تایبەت لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان، جارێکی دیکە ئەو ڕاستییەی سەلماند. ئەم یەکگرتوویی و یەکدەنگییە نەتەوەییە سام و نیگەرانی گەورەی لای وڵاتانی نەیار و هاوکات دراوسێی کوردستان ئێران، عێراق و تورکیە پێکهێناوە. بە ڕاگەیاندنی دەوڵەتێکی سەربەخۆی کوردی، سنوورە دەستکردەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوین، لە پاش پەیمانی لۆزان، جارێکی دیکە ئەکەونەوە ژێر پرسیاری جیدی و گەلی کورد ئەتوانێ ببێت بە خاوەن شکۆیەکی گەورە لە ناوچەکەدا. ئەمەش ڕێک ئەو دۆخەیە کە گەلی کورد خۆی لەمێژساڵە خەونی پێوە ئەبینێ و نەیارانی کوردیش تەنانەت لە تەسەور و خەیاڵیشیاندا ناتوانن شوێنی پێبدەن و جێی بکەنەوە. هەڕەشە و تەهدیدی وڵاتانی ناوبراو چاوەڕوانکراو بوو و شتێکی تازە نییە، بەڵام تەمەنا ئەکەم کە سنووری هەڕەشە نەبەزێنن و لە کەف و کوڵی گیانی داگیرکاریی و خۆسەپاندنی بە زۆر بەولاوەتر نەبێ. دەوڵەتانی ناوبراو، جارێ عێراق بۆ خۆی تەواو وێرانە، پێم وایە باش ئەزانن کە دەست تێوەردانیان لە پرسی دەوڵەتی سەربەخۆی کوردیدا، بە تایبەت لە ڕووی سەربازییەوە، خۆیان تووشی شەڕ و نائارامیی و ناسەقامگیری ناوخۆیی ئەکات و لە ئاستی نێودەوڵەتیشدا زیاتر و زیاتر تەریکیان ئەخاتەوە و ئیزۆلەیان ئەکات. بۆیە پێم وایە کە ئەم هەڕەشە و تەهدیدانە پاش ماوەیەک دائەمرکێنەوە و هەر ئەو دەوڵەتانە مەحکوومن بە دانوستان و چارەسەری ئاشتییانەی ئەم پرسە. مەوقعییەت و پێگەی هەنووکەیی کورد ئەم ئەرکەیان بەسەردا ئەسەپێنێ و ئەمەش تەنیا لە بەرژەوەندیی گەلی کورد بە تایبەت و گەلانی دیکەی ناوچەکەشدا ئەبێت.
