حكومت مركزي عراق به طور كلي ٩٥٪درآمد خود را از ذخاير نفتي به دست مي آورد و اين باعث شده كه اقتصاد عراق وابسته به نفت باشد. عدم توسعه در ساير زمينه ها باعث شده كه عراق با بيكاري ١٨تا ٣٠درصدي و درآمد ساليانه ي ٤٠٠٠دلاري دست و پنجه نرم كند. و همچنين بخش صادرات نفت با درآمد حاصل از نفت خود و شركت هاي نفت اش نتوانسته كه از اين فرصت براي ايجاد شغل و معيشت مردم استفاده كند. با وجود درآمدهای میلیاردی عراق از محل صادرات نفت خام، این کشور همچنان توان تولید برق برای نیمی از مردم خویش را ندارد. این مسئله بارها موجب اعتراضات در فصل تابستان شده‌است. بنابر پژوهشی که در اردیبهشت ۱۳۸۶ در آمریکا انجام شد احتمالاً رقمی بین ۱۰۰٬۰۰۰ تا ۳۰۰٬۰۰۰ بشکه نفت در روز از میزان تولید اعلام شدهٔ عراق در طول چهار سال پیش از آن از طریق فساد یا قاچاق به یغما رفته‌است.
در پنجشنبه ١٤تير امسال صدها نفر از مردم به صورت مسالمت آميز نسبت به كم بودن خدمت گذاري در عراق اعتراضي را در مقابل استانداري شهر بصره به راه انداختند و خواستار حل مشكلات معيشتي خود شدند اما كم كم و نزديك به ٢٥تير اعتراضات موجي از تهديد و محاصره و حمله معترضان به مكان بهره برداري نفتي و گازي در بصره (السيبه) كه مرزي نزديك با ايران دارد را به خود گرفت.در ٢٥تير امسال در حدود ٢٠٠معترض در ورودي ميدان گاز طبيعي السيبه در جنوب عراق تجمع كردند كه دليل آن ها براي اين اعتراضات عدم ارائه خدماتي مانند(آب، برق، بهداشت، نبود كار و….)از سوي دولت بود.
بصره اولين مكان براي شروع اعتراضاتي که منجر به خشونت شد بود. در اين ميان نيز وقتي از يكي از معترضان به نام “سعيد سالم “پرسيده شد كه به چه علت تجمع كرده اند او گفت: ما جلوي اين ميدان گازي ايستاده ايم تا شركت استخراج كننده به ما كار بدهد.ما در اين نزديكي زندگي ميكنيم و هر روزه شاهد اين هستيم كه صدها كارگر بيكار به خاطر نبود كار كافي براي آن ها به سختي ميتوانند براي كودكانشان كار فراهم كنند؛اين اعتراضات بر خلاف اعتراضت گذشته عراقيان فاقد هيچگونه خط مش سياسي-فكري و رهبر است و اين كمي شك برانگيز است. بصره داراي يكي از سه پالايشگاه اصلي عراق براي صادرات نفت است و همچنين در اين مدت شاهد اين هستيم كه با خبر تشديد تحريم هاي اقتصادي سياسي بر روي ايران و تهديد آمريكا براي به صفر رساندن صادرات نفت ايران مسئولان و صاحب نظران ايراني جوش و خروش زيادي در شبكه هاي اجتماعي و تلويزيون به پا كرده اند كه اگر نفت ايران صادر نشود نفت منطقه هم صادر نخواهد شد اين اولين تهديد از طرف ايران براي آمريكا بود كه اكثراًبه اين معني تداعي شد كه ايران تنها كار فشاري كه دارد تنگه ي هرمز است و فوراً ميخواهد تنگه ي هرمز را از طريق نظامي مسدود كند اما اتاق فكر ايران انگار ميخواهد با فشار و راه هاي ديگري قضيه ي تنگه ي هرمز را به موقعيت قرمز موكول كند.
همانطور كه ميدانيم در اعتراضات عراق معترضان تهديد هاي خود را به مسدود كردن صادرات نفت و گاز و…شروع كردند كه پيشبيني شد نفت بصره در عراق كمتر صادر شود و قيمت نفت نيز افزايش پيدا كند كه به خواست و اراده ي ايران است به عنوان كارت فشار كوچكي از اعتراضات برحق مردم سود استفاده نموده و عليه آمريكا استفاده میشوند. اما فكر نكنيد منظور من اين است كه پشت همه اعترضات ايران قرار دارد، نه! بلکه ایران و جریانات حاکم اسلامی دیگر عراق از آن به نفع خود سوس استفاده میکنند. ریشه اصلی اعطراضات وضع بيكاري و خدمت گذاري بسیار بد در بصره و دیگر شهرا است. و حداقل ٢٥٪مردم زير خط فقر هستند.
در مورد اينكه مردم خواستار تغيير حكومت نيز هستند چنانچه آلتراناتیو بهتر از آنچه که در نظام اسلامی و فدرالی عراق حضور دارند در میدان باشد و رهبری اعتراضات نکند و قدرت را نگیرد، باز هم متاسفانه اين به نفع ايران یا شاخه های دیگر اسلامیها در حاکمیت عراق خواهد بود. اگر عبادي كه هم پيمان نزديكتري به آمريكا نسبت به ايران است از سركار برداشته شود بزرگترين همپيماني شيعه با رهبري مقتدي صدر كه يكي از افراد پر نفوذ شيعه در منطقه است روي كار خواهد آمد. او يك روحاني متنفذ در بين بخشی از مردم است ودر پي در گيري هاي شديد او و طرفداران وي در بين سالهاي ٢٠٠٥و ٢٠٠٧با نيروهاي آمريكايي در عراق و رفتنش به ايران و ماندن در آنجا تا ٢٠١١ به نظر من يكي از متحدان سرسخت ايران مکن است در آینده باشد.هر چند در اين برهه ي زماني او خود را از ايران به دور ميداند اما قطعا وقتي او سركار باشد نفوذ ايران در عراق بسيار بيشتر از قبل خواهد شد. ايران در چند روز اخير نيز با استفاده از حوثي ها كه گروهي شيعه و متعهد به اوست دو كشتي تجاري عربستان صعودي را به آتش كشيد و عربستان اعلام كرد كه فعلاً از باب المندب (كه يكي از حلقه هاي استراتژي براي انتقال نفت خاورميانه است) نقل و انتقال انجام نخواهد داد كه ضربه ي بزرگي براي تجارت جهاني آزاد و عربستان صعودي خواهد بود در پي اين اتفاق نيز قيمت نفت اندك افزايشي پيدا كرده است. اعترضات در شهرهاي جنوبي ديگري هم مانند نجف كربلا النصريه و بغداد هم صورت گرفت و در فرودگاه نجف هم حملاتي اعتراضي صورت گرفت اما كم كم اعتراضات مسالمت آميز تر و زبان ها با حكومت نرم تر شد چون اين بار مردم عادي بودند كه به خيابان ها ريختند و اعتراضاتي رادیکالتری را شروع كردند. با گسترش این اعتراضات حاکمیت مجبور به عقب نشینی نسبی شد و با فرستادن بودجه ي ٣ميلياردي عبادي به اين منطقه و وعده و وعيد هاي مسئولين بقيه ي شهر ها و استانها اعترضات به طور موقت کاهش پیدا کرده است. درد عراق یکی و دوتا نیست. از امریکا تا جمهوری اسلامی، از قوم پرستی تا تروریسم اسلام گرائی از ناسیونالیزم عرب تا کورد و غیره همه باعث از هم پاشیدگی و جنگ و نفاق وبی آیندگی برای مردم عراق شده اند. چسم انداز آینده بهتر به این زودیها در عراق متاسفانه متصور نیست.
منبع: شماره ٥٩ نشریه سوسیالیسم امروز
٦ مرداد ١٣٩٧
٢٨ ژوئیه ٢٠١٨
اعتراضات مردم عراق….! تینا خلیفه ای
