تەرزە عەباسی
بە پێی راپۆرتەكانی ناوەندی بەرەنگاربوونەوەی ماددە هۆشبەرەكانی لە رێكخراوی نێودەوڵەتی 74% ئەو تلیاكەی لە جیهاندا دەستی بەسەردە دەگیرێت لە ئێرانەوە بەرهەمدەهێنرێت، هەروەها 25% هێرۆینی جیهان لە ئێرانەوە هەناردەی وڵاتان دەكرێت.
لەكاتێكدا نرخی ماددەخۆراكییەكان وكەل و پەلی رۆژانە بەرزبونەوەی زۆری بەخۆیەوە بینیوە بەهۆی گوشارەكانی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا بۆسەر كۆماری ئیسلامی ئێران، بەڵام نرخی ماددەهۆشبەرەكان هیچ بەرزبوونەوەیەكی بە خۆیەوە نەبینیوەو نرخەكەی جێگیر و هەرزان و بەردەستە بۆ هاوڵاتیان بە تایبەتی لە شارە كوردییەكانی رۆژهەڵات.
مەسعود زاهدیان، سەرۆكی كۆمیتەی كاورباری خەبات لەدژی ماددەهۆشبەرەكان رایگەیەند ” سەرەڕای بەرزو نزمی نرخی تمەن، بەڵام نرخی ماددە هۆشبەرەكان بەرزنەبۆتەوە و بە هەرزانترین نرخ دەست دەكەوێت و ئەمەش گومان لەسەر دەست كەوتن و دیوەی شاراوەی ئەم بابەتە دروست دەكات”.
ناوەندی بەرەنگاربوونەوەی ماددە هۆشبەرەكانی رێكخراوی نێودەوڵەتی بەرەنگاربوونەوەی ماددە هۆشبەرەكان ئاماژەی بەوەكردوە 74% ئەو تلیاكەی لە جیهاندا دەستی بەسەردە دەگیرێت لە ئێرانەوە بەرهەمدەهێنرێت، هەروەها 25% هێرۆینی جیهان لە ئێرانەوە هەناردەی وڵاتان دەكرێت.
❞ناوەندی بەرەنگاربوونەوەی ماددە هۆشبەرەكان: 74% ئەو تلیاكەی لە جیهاندا دەستی بەسەردە دەگیرێت لە ئێرانەوە بەرهەمدەهێنرێت
❝
خەڵكی ئێران وبە تایبەتیش هاوڵاتیانی كوردستانی رۆژهەڵاتی كوردستان، كۆماری ئیسلامی بە هۆكاری سەرەكی پەرەسەندنی ماددەهۆشبەرەكان و بەرزبوونەوەی رێژەی كەسانی بەكارهێنەری ماددە هۆشبەرەكان دەزانن.
ساوین سەقزی، ناوی خوازراوی هاوڵاتیەكی رۆژهەڵاتی كوردستانە و بە ژیان¬ی وت:” ئەگەر سەیری بازاڕی ئێران و كاریگەری سزاكانی ئەمریكا بۆ سەر ئێران بكەین بە روونی هەست بەوە دەكەین كە چی لە پشت ماددە هۆشبەرەكانە، چونكە نرخی هەمووشت بەرز بۆتەوە كەچی نرخ ماددە هۆشبەرەكان لە نزی ماوەتەوە و ئەمەش گومانەكان زیاتر دەكات”.
هەروەها هاوڵاتیەكی تری خەڵكی سنەی رۆژهەڵاتی كوردستان بە ناوی ئارام ئەردەشیر كە ماوەی چەندین ساڵە لەگەڵ رێكخراوەكانی بەرەنگاربوونەوەی ماددەی هۆشبەر كار دەكات،چیرۆكی ئەو ژنانە بۆ ژیان دەگێڕێتەوە كە بە شێوەیەكی خراپ گیرۆدەی ماددە هۆشبەرەكان بوونە و ژیانی خۆیان لەدەست داوە.
❞25% هێرۆینی جیهان لە ئێرانەوە هەناردەی وڵاتان دەكرێت
❝
ئارام لەسەرەتادا باسی خانمێكی كورد دەكات بۆ ژیان كە چەندین ساڵە گیرۆدەی ماددە هۆشبەرەكانە و دەڵێت:” كەسیی كچێكمان لەلایەن كە خەڵكی یەكێك لە گوندەكانی سەر بە شاری سنەیە و لە تەمەنێكی كەمەوە دایكی لەدەست داوە و دواتر لە ژێر دەستی باوەژن گەورە بووە و وا دەردەكەوێت كە باوەژنەكەی ئازاری زۆری دابێت و كەڵەكەبوونی خەمەكانی ئەم كچە وای لێدەكات ئاوات بەوە بخوازێ لە خێزانەكەی دوور بكەوێتەوە”.
وتیشی، ئەو كچە لە زانكۆی سنە وەردەگیرێت و كە دچێتە سنە لە بەشی ناوخۆیی زانكۆكەیدا لەگەڵ كوڕێك ئاشنا دەبێت و دەبنە خۆشەویستی یەكتر، دواتر كوڕەكە دەست دەكات بە كێشانی حەشیش و تلیاكدا و كچەكەش فێر دەكات، لەبەرامبەردا كچەكەش بۆ ئەوەی كە كوڕەكە لەدەست نەدات لەگەڵ كوڕەكەدا بەردەوام تلیاك و حەشیش بەكار دەهێنن، پاشان لە كوڕەكە جیا دەبێتەوە و ئێستا ئەو كچە ماوەی 7ساڵە ماددەی هۆشبەر بەكار دەهێنێت و شەوانە لە گۆڕستانەكان دەبینرێت.
ئەردەشیر لە درێژەی قسەكانیدا ئاماژە بەوە دەكات كە ئەو خانمە بۆ ئەوەی پارەی كڕینی ماددە هۆشبەرەكانی دەست بكەوێت دەست بەكاری لەشفرۆشی دەكات و ئێستاش پە شیمانە لەوەی بەسەری هاتووە.
❞سەرۆكی كۆمیتەی كاورباری خەبات لەدژی ماددەهۆشبەرەكان رایگەیەند: سەرەڕای بەرز بوونەوەی نرخی هەموو كەل و پەلێكی خۆراكی نرخی ماددە هۆشبەرەكان لە نزمی ماوەتەوە
❝
ئاماژەی بەوەشكرد، كە ئەو كچە داوای هاوكاری لە ئەوان كردوە و كاری ئەوانیش هاوكاریكردنی ئەو جۆرە كەسانەیە بۆیە رێگاكانی هاوكاریكردنیان بۆ دەست پێكردوە و بردویانەتە ئەو كەمپانەی كە تایبەتە بە وازهێنان لە ماددە هۆشبەرەكان و پەیوەندیان كردوە بە خێزانەكەیەوە كە لەم كاتەدا لەگەڵ كچەكەیاندا بن، چونكە ئەو بڕیاری وازهێنانی ماددەی هۆشبەری دابوو، بەڵام خانەوادەكەیی رەتیان كردۆتەوە كە كچێكی لەو شێوەیان هەبێت.
ئەو چالاكوانەی بەرەنگاربوونەوەی ماددە هۆشبەرەكان هانایان بۆ حكومەتی خۆجێی سنە بردوە بۆ ئەوەی چارەسەری كێشەی ئەو ژنە بكەن، بەڵام بی ئومێد بوون لە حكومەت چونكە پێیان وتراوە كە ئەوان ناتوانن هیچ كارێك بۆ ئەو كچە بكەن، دوای دوومانگ لە هێشتنەوەی ئەو كچە لەلایی كەس و كاری ئەو چالاكوانەی بەرەنگاربوونەوەی ماددەی هۆشبەر دەستی كردۆتەوە بە بەكارهێنانی ماددەی هۆشبەر و ئێستاش لە گۆڕستانی شاری سنە دەبینرێت و ماددەی هۆشبەر بەكاردەهێنێت.
ئارام ئەردەشێر پێی وایە لەو شارەدا(سنە) كەس ترسی لەوە نیە پۆلیس دەستگیریان بكات بەهۆی بەكار هێنانی ماددە هۆشبەرەكان، لە ئێستادا لە شاری سنە ژن هەیە كە چەندین ساڵە لەم شارە دەژی و خەڵكی ئەسفەهانە هەم خۆی ماددەی هۆشبەر دەكێشی و هەمیش بەناو گەنجەكاندا بڵاوی دەكاتەوە و شارە كوردیەكانی پێ باشە و ناگەڕێتەوە شارەكەی خۆی و چەندین جۆری تری ماددەی هۆشبەری دەفرۆشتێت.
❞”خەڵك لە ئێستادا ناچارن مەرجی وازهێنان دابنێین بۆ هاوكاری ئەو كەسانەی بەكارهێنەری ماددەی هۆشبەرن”
❝
بە پێی بەدواداچوونی ژیان خەڵكی رۆژهەڵاتی كوردستان بێزار بوون لە بڵاوبوونەوەی ماددە هۆشبەرەكان و و بە مەرجی ئەوەی ئەو كەسە دوو بكەوێتەوە لە ماددەی هۆشبەر ئامادەن هاوكاری ئاڵودەبوانی ماددەی هۆشبەر بكەن.
ساز حەسەن پور، هاوڵاتیەكی رۆژهەڵاتی كوردستان لە كاتی گفتوگۆ لەگەڵ ژیان ئاماژەی بەوەكرد كە بەكار هێنەرانی ماددە هۆشبەرەكان روو لە زیاد بووندان و لە ئێستاش هاوڵاتیان بە مەرجی وازهێنان ئامادەن هاوكاریان بكەن بە پێچەوانەوە ئامادە نین هاوكاری خۆراكیشان بكەن.
❞حكومەتی ئێران: ناتوانین هیچ كارێك بۆ ئەو كچە بكەین كە ماددەی هۆشبەر بەكاردەهێنن
❝
حەسن پور وتیشی، خەڵك لە ئێستادا ناچارن مەرج دابنێین بۆ هاوكاری ئەو كەسانەی بەكارهێنەری ماددەی هۆشبەرن و ئەویش بە مەرجێك هاوكارییان دەكەن كەبە تەواوی دوور بكەونەوە، بەڵام ئەوانە نەخۆشن و بەگوێی خەڵكیش ناكەن، بەڵام هەندێك كەس بەشێوەی گروپ هاوكاری بەردەوام پێشكەش بە كەسانی ئاڵودەبووی ماددەی هۆشبەر دەكەن.
